Iedereen die wel eens op Madeira is geweest kent het. Het typische brood waarin zoete aardappel verwerkt is. Daarom hebben we een pagina gemaakt met de achtergrond en het recept van bolo de caco.
achtergrond
Bolo de caco is een typisch Madeirens brood. Het wordt op een hete plaat gebakken, zodat er geen oven nodig is. In vroeger tijden was dat handig, want veel mensen hadden geen oven en moesten gebruik maken van centrale ovens, die natuurlijk in bezit waren van de grootgrondbezitters die daar dan geld voor wilden.
zoete aardappel
Op Madeira is er maar weinig vlakke grond, zodat het hebben van graanvelden niet zo simpel is. Tarwebloem was daardoor een luxe voedingsmiddel waar je zuinig mee om moest gaan. Daarom werd de bolo de caco gemaakt van een mengsel van tarwebloem en fijngemaakte zoete aardappel. De zoete aardappel, de ‘batata doce’, die in het caraïbisch deel van het Koninkrijk en in Suriname ook vaak ‘bataat’ genoemd wordt, was na de ontdekking van Amerika al in de 15e eeuw bekend en werd verbouwd op de Azoren en op Madeira, later ook op het vasteland.
De naam zoete aardappel zet je al gauw op het verkeerde been. Het is absoluut geen aardappel en is er ook geen familie van. De naam ‘batata’ is waarschijnlijk afkomstig uit het Taino, de taal van de gelijknamige bevolking van de noordelijke Caraïbische eilanden die het eerst door Columbus werden ontdekt. De latijnse naam is Ipomoea batatas, en moet je dus niet te verwarren met de gewone aardappel die de latijnse naam solanum tuberosum draagt en die pas na de zoete aardappel in Europa werd verbouwd.
recept bolo de caco
Het recept van de bolo de caco is eigenlijk heel simpel. Wij hebben het in Nederland ook wel gemaakt, zelfs aan boord van Heerenleed. Let wel op de omgevingstemperatuur voor het rijzen, net zoals je dat voor het bakken van een gewoon brood zou doen. Tocht is funest. Als je alleen gedroogde gist hebt moet je de hoeveelheid gist natuurlijk omrekenen.
ingredienten
- 500 gram tarwebloem
- 350 gram zoete aardappel
- 10 gram zout
- 240 ml water
- 10 gram verse gist
het deeg maken
- borstel de zoete aardappel goed schoon met een borstel onder stromend water.
- snijd de batata doce in middelgrote stukken
- kook de zoete aardappel goed gaar in 20-30 minuten. Je doet dat met schil en al.
- doe het water in een ruime kom en los er de verse gist in op. Dat gaat makkelijker als je lauw water gebruikt.
- Als de batata doce gaar is laat je de stukken voldoende afkoelen en je pelt de schil eraf. Dat gaat nu vrij makkelijk.
- Doe nu de nog lauwe brokken batata doce en het zout in het water waar de gist in is opgelost. Maak de batata doce fijn met een vork, of, handiger nog, met een staafmixer.
- voeg nu beetje bij beetje de bloem toe en kneed gedurende 20 minuten met de hand, of, als je die hebt, een minuut of 8 met de keukenmachine met deeghaak op de hoogste snelheid. In het begin zal het deeg nog plakken, maar na verloop van tijd laat het los. Als dat niet gebeurt, voeg dan nog een eetlepel bloem toe. Blijf kneden tot je een soepel deeg hebt dat van je handen loslaat.
- Laat het deeg in een afgedekte ruime kom op een lauwe plek rijzen tot het in volume verdubbeld is. Ongeveer net zo als je brooddeeg zou laten rijzen.
het vormen bakken van de bolo de caco
verdeel het deeg op een met bloem bestoven aanrecht in porties van ongeveer 150 gram. Je kunt e ook kleiner maken, 100 gram bijvoorbeeld, dat is je eigen keuze. Maak er bolletjes van en leg ze op een plaat of plank en laat ze een half uur onder een licht vochtige doek in een lauwe omgeving afrijzen.
Bestuif een anti-aanbakpan goed met bloem en laat hem op een laag vuur goed warm worden. . Bestrooi ook je aanrecht met bloem en druk met je vingers een bolletje uit tot een schijf van 1 à 2 centimeter dik.
Doe de schijf in de goed bestoven pan, altijd nog op laag vuur. Deksel op de pan en laten bakken gedurende 3 à 4 minuten. Het deeg moet goed rijzen tijdens het bakken.
Omdraaien en nog eens een minuut of 3-4 laten garen. Dan uit de pan halen en laten afkoelen. Horizontaal doorsnijden. Meestal wordt de bolo de caco bestreken met knoflook-peterselieboter. Je kunt hem koud eten of warm. Eenmaal afgekoeld kun je hem altijd weer opwarmen in de magnetron of in de oven, niet te lang en vooral niet laten uitdrogen.
dit recept is overgenomen van de bekende website ‘a cozinha tecnica‘. Want het wiel uitvinden vonden we onzin, vooral als er al een heel goed rond wiel bestaat.
Op de achtergrond van dit recept een foto van de grillige Batata Doce. Hij is er in allerlei vormen, en hij bestaat ook in verschillende soorten die qua smaak en qua kleur wat van elkaar verschillen. Voor de bolo de caco gebruik je een batata doce met een witte binnenkant, maar voor andere gerechten gebruiken we ook wel de ‘batata cenoura’ die de kleur heeft van wortelen en ook inderdaad caroteen bevat en een wat andere smaak heeft.
Dank voor de reacties!
Dan nog een vraag, mijn deeg was heeeel plakkerig is dat normaal voor dit deeg?
Groet
Kan zijn dat je te weinig zoete aardappel had. Het hangt natuurlijk ook af van de soort bloem. Volgende keer misschien niet al het water meteen toevoegen maar kijken hoe het deeg wordt. Is het bakken wel goed gegaan?
Hoe bewaren jullie het brood? Kan dat zo op het aanrecht onder een doek of in bakpapier?
Branda schreef:
of je het er om gedaan hebt: ik haal net een brood uit de oven…
en in eerste instantie, tot het voldoende afgekoeld is : onder een schone theedoek…
groetjes, Branda
Wij bewaren het eigenlijk nooit. Het wordt gebakken en gegeten. Het lekkerst eet je het warm met knoflook-peterselieboter. Maar brood in het algemeen bewaren we in plastic in de vriezer. Het klimaat op Madeira is vochtig en buiten de vriezer beschimmelt brood snel.
Hey Peter,
Ik heb je recept gemaakt, maar ik vond het deeg VEELSTE NAT, ik moest echt 150 gr bloem toevoegen om een soepel deeg te maken. Ik doe de volgende keer 200 ml water denk ik. In ieder geval, wel bedankt voor het vrijgeven van dit brood recept.
ik schreef plaat… maar dat moet natuurlijk koekenpan zijn…..
Als je een gietijzeren grillplaat zonder ribbels zou hebben zou dat ook goed kunnen hoor. Wij hebben het recept gisteren uitgeprobeerd, en we liepen tegen twee dingen aan: eerst wilde het deeg in een lauwe oven niet goed rijzen, maar na het maken van de bolletjes is het onder de vochtige doek – weer in de lauwe oven – toch wel goed gerezen. Wij hebben een inductie-kookplaat, en een laag vuur betekent bij ons dus een warme maar niet hete pan. Dat bleek onvoldoende. De pan moet echt heter, want hier maken ze de bolo de caco meestal echt op een stalen plaat en daar brand dan een houtvuur onder, dus die plaat is goed heet. Experimenteer wat, op gas zal het wat makkelijker zijn.
Peter, aansluitend op het kneden laat ik het inderdaad ook rijzen in de broodmachine, maar daarna gaat het toch echt op een plaat….
groetjes, Branda
je hebt me in ieder geval nog een idee aan de hand gedaan: ik ga het kneden overlaten aan de broodbakmachine…. (niet het bakken – want dan blijven die haken erin zitten)
Groot gelijk. Misschien ook het rijzen proberen?
Mijn (Lam)borgini keuken machine geeft bij de instructies dat het kneden van brood niet hoger mag dan standje 3. Hoger schijnt niet goed voor mijn hooggewaardeerd apparaat te zijn. Het gaat wel als een zonnetje zonder handwerk. Ik haat vuile handen in de keuken……
ga ik proberen…
Ben benieuwd, Branda. Wij gaan deze ook uitproberen. Ik laat weten hoe dat afloopt en of er nog extra aanwijzingen nodig zijn…