Brand Meester?

Een aantal volgers – niet iedereen denken we – heeft wel begrepen dat Madeira de laatste week door een hel is gegaan. Sterker nog, delen van het eiland wáren de hel. De extreem hoge temperaturen (tot wel 36ºC) hebben de vegetatie dermate uitgedroogd, dat brandstichters het zomaar voor elkaar hadden. Ergens een waxinelichtje in het bos zetten (dat niet bereikbaar is voor gemotoriseerd verkeer dus ook niet voor brandweerwagens) en de boel staat in lichterlaaie. Neem daarbij de harde noordoostenwind, die met name in de buurt van Funchal valwinden de bergen af liet razen, en je hebt een horrorscenario. Brand Meester is nog heel ver weg.

bestrijding alleen in bebouwd gebied

De branden – zo komen elke zomer wel een keer of wat voor – worden meestal alleen bestreden in bebouwd gebied, simpelweg om dat de brandweer alleen dáár kan komen, en omdat de bossen zich zelf wel weer herstellen, op Madeira zelfs in een ongelooflijk tempo. Maar dit jaar is het echt uit de hand gelopen: de vuurzee kwam tot in de benedenstad, er zijn levens en huizen verloren gegaan en de beelden in de media lieten een inferno zien.

rommelpotten

Ons huis was bewoond door vakantiegangers. Helaas waren de huurders van het buurhuis paniekerige Fransen die meteen op de vlucht sloegen (de verkeerde kant op ook nog). Die zorgden ervoor dat onze huursters ook zo bang werden dat ze niet durfden te blijven. Heel veel dank aan António en Jeanette. Dat zijn goede vrienden die een huis niet al te ver van ons weg hebben, en die ze gastvrij hebben opgenomen. Ironisch genoeg staat hun huis veel dichter bij de brandhaard van dat moment. Maar kennelijk helpt het als je mensen die bekend zijn met en op het eiland in je buurt zijn.

Daarbij komt – ik kan het niet laten – dat de dames een houding hebben van ‘wij hebben geen mannen nodig in de wereld’. Maar pas onder de hoede van Antonio ontspanden ze zich. Doordat ze de kamer waar ze logeerden in een grote wanorde achterlieten – als was het een hotel – hebben we ze de bijnaam ‘de rommelpotten’ gegeven. We zagen overigens foto’s die – hoewel de dreiging niet onmiddelijk is – er toch naargeestig uitzien.

aangestoken

De branden worden elk jaar dus aangestoken. Het schijnt een lucratieve business te zijn, branden. Er wordt veel geld uitgegeven aan het bestrijden en uiteraard aan de herstelwerkzaamheden, en er zijn mensen die daarvan profiteren. Op het Portugese vasteland waren de blusvliegtuigen (Madeira heeft ze nog niet, omdat de politiek dat niet wil, maar dat zou onder druk van de publieke opinie nu wel eens kunnen veranderen) in beheeer van de luchtmacht. De laatste decennia zijn ze in particulier beheer. Het lijkt me geen mysterie dat die particulieren het heel fijn vinden als er brand is. Vul de rest zelf maar in. Er is altijd wel een ‘half-wit’ te vinden die voor een paar tientjes de boel in brand steekt. Er is er nu wel eentje opgepakt, en meteen voorgeleid. Die man heeft, als hij vrij komt, op Madeira geen leven meer.

brand meester

Rest me te zeggen dat er nu geen actieve brandhaarden meer zijn en dat het sein ‘brand meester’ is gegeven. De rook is opgetrokken, de brandweermannen – ze kunnen niet genoeg lof krijgen – rusten uit. Ze worden door de bevolking gehuldigd, de politici krijgen ervan langs en wederopbouw begint. Meer dan ooit heeft Madera nu de toeristen inkomsten nodig. Er is nog genoeg schoonheid over om van dit bijzondere eiland met volle teugen te kunnen genieten. Gezien de ervaringen na februari 2010 met overstromingen en aardverschuivingen was Madeira in tijd van géén tijd weer ‘up and running’. Zeker, met littekens, maar die worden door de natuur en door de nijvere handen van de Madeirensen snel weggeweerkt. Gáán dus. Ik sluit dit af met twee karakteristieke beelden. Rook en uitgeputte brandweermannen. De sensatiefoto’s van de branden in Funchal zijn al voldoende door andere media verspreid.

naschrift

Het heeft heel wat voeten en een sterke publieke opinie gevraagd voordat de politiek eindelijk is gezwicht. Sinds een paar jaar – we schrijven inmiddels oktober 2020 – is er een blushelicopter. In hun onbetwiste wijsheid – nou ja – hadden de vroede vaderen bedacht dat de heli alleen ’s zomeers nodig was. Dat ging natuurlijk bet zolang goed tot de brandstichters gewoon hun seizoen verlegden, getuige een sschandalige aangestoken brand in het nabijgelegen Ponta do Pargo. De bevolking is het helemaal zat en heeft het helemaal gehad met de politieke spelletjes. Ondeer die druk is nu eindelijk besloten dat vanaf 2021 de helo het hele jaar rond op Madeira zal zijn gestationeerd. Het werd tijd. Zo kunnen branden meteen in de vroeger onbereikbare haard bestreden worden. Brand Meester, hopen we.