Het was net na half oktober toen we een WhatsApp-bericht kregen van
Maria, die op ons huis past tijdens onze afwezigheid. Wat ze ons vertelde was beangstigend: ons dorp, Fajã da Ovelha, stond in brand. Als ik het heb over Fajã da Ovelha als dorp, moet ik erbij zeggen dat een dorp op
Madeira meestal een verzameling huizen is met veel groen ertussen.
Voor degenen die Madeira (nog) niet kennen: groen op Madeira betekent een mix van laurierbomen, pijnbomen, eucalyptus, gaspeldoorn en riet, naast vele andere soorten.
De geografie van Madeira maakt brandbestrijding ingewikkeld. Steile, smalle, ontoegankelijke dalen en maar één blushelikopter. Denk daarbij ook aan de naam van de Eucalyptus in Australië (brandhout) doe er een extreem droge en hete zomer bij en je hebt het perfecte recept voor een bosbrand. Nou gebeurt dat vrij vaak op Madeira, net als in Spanje en continentaal Portugal, maar meestal zijn de getroffen gebieden beperkt. Dit jaar niet. Meer dan de helft van het grondgebied van Calheta, de gemeente waarin Fajã da Ovelha ligt, brandde deze keer af. Ik heb er in een eerder artikel al over geschreven en het is nu tijd om vooruit te kijken.
dappere Belladonna
Toen we eind oktober weer thuiskwamen in Fajã da Ovelha, waren we zowel opgelucht als geschokt. Opgelucht, omdat het huis en de tuin perfect in orde waren, op een klein sinaasappelboompje na dat verschroeide bladeren had. Geschokt, omdat ons ooit zo mooie uitzicht nu een zwartgeblakerd dalwas. Maar we werden al snel aangemoedigd door enkele vroege tekenen dat de natuur helemaal niet dood was. Op een van onze eerste dagen hier reden we naar een trieste, zwarte, afgebrande vallei en zagen we één roze vlek midden in al het verdriet. Het was een belladonna-lelie, die bloeit voordat ze bladeren maakt, en je kunt je voorstellen wat voor effect dat had. Ik moest er een foto van maken.
de natuur blijft ons verbazen
De natuur op Madeira blijft ons verbazen. Uit verslagen over de nasleep van bosbranden in Australië wisten we al dat een brand niet alleen maar slecht is. De natuur krijgt een goede schoonmaakbeurt en plotseling is er ruimte voor nieuwe soorten. Al snel begint de natuur een groene sluier over de schade te trekken. Vandaag, op de laatste dag van het jaar 2023, kijken we met ontzag om ons heen en zien we hoeveel Moeder Natuur in zo’n korte tijd stilletjes heeft bereikt.
Het begon met een klein grasveldje vlak onder ons huis, helemaal zwart na de brand. En na drie weken al kwam ineens het gras weer terug.
Op andere plekken in het dal vliegt nieuw riet omhoog uit de oude wortels, die duidelijk nog springlevend waren. Varens hebben hun nieuwe lentebladeren gewoon wat eerder gemaakt en zorgen voor een nieuwe zee van groen waar het eerst zwart was.
Zwarte eucalyptusstammen hebben overal alweer groene bladeren. En zelfs de verschroeide Anona-bomen maken nu al hun jonge blad, wat normaal pas in het voorjaar gebeurt. Hoog in de bergen zijn hele stukken bos afgebrand. Maar zelfs daar verschijnen weer grote groene plekken. En de agapanthus haast zich om nieuw blad klaar te hebben voor de volgende lente!
En zo kunnen we, als de klok over een paar uur middernacht slaat, het griezelige maar ook geruststellende laatste hoofdstuk van 2023 afsluiten. Als alles goed gaat, post ik morgen mijn traditionele nieuwjaarswensen, met een video van het altijd spectaculaire vuurwerk van Funchal. Een goed uiteinde!
Met speciale dank aan Ellen Laluan die de foto´s die vlak na de brand foto´s maakte en stuurde!
Wij zijn nu sinds half januari op Madeira en na de eerste schok over alle zwartgeblakerde bomen zagen we ook al snel het groene tapijt dat op allerlei plekken weer door kwam. Inmiddels is het half maart en het wordt steeds duidelijker dat er weliswaar veel dood hout is, maar dat gelukkig ook veel weer prachtig uitloopt. Langs de levada Ribeira da Janela zagen we prachtig fris groen. Heel jammer is dat een groot deel van de gaspeldoorn op de Paul da Serra echt dood lijkt. Maar wie weet hoeveel leven er nog onder de grond zit.
Volgend jaar komen we terug (voor het eerst in Fajã da Ovelha na 12 keer Arco da Calheta), ik ben heel benieuwd hoe het er dan uitziet aan deze kant van dit heerlijke eiland. We zullen in de tussentijd met veel belangstelling je verhalen blijven lezen, ik heb in de afgelopen jaren via je blog veel geleerd over Madeira.
Het is al zoveel beter dan eind oktober, toen we na de zomer aan boord van Heerenleed weer naar huis kwamen op Madeira. Toen zag ons dal er nog grimmig uit, maar zoals je hebt kunnen zien was het voor Kerst alweer een vriendelijk dal, en nu is er een rijke, frisse begroeiing waartussen de zwarte boomstammen niet meer zo opvallen. Voor wat betreft de gaspeldoorn: het natuurbeheer op Madeira is er blij mee dat zoveel gaspeldoorn weg is. Het is een uiterst invasieve exoot die, zoals je hoog in de bergen kon zien, uiteindelijk alles overwoekerde. Prachtig van beneden af, die geel bloeiende hellingen, maar slecht voor veel inheemse planten. Net als de eucalyptus, ook een invasieve exoot, zal ook de gaspeldoorn niet meer van het eiland verdwijnen, maar een flinke uitdunning kan geen kwaad. Jammer genoeg profiteert de eucalyptus juist van een bosbrand, want de zaden kunnen bas kiemen als ze eerst door de hitte open barsten.
Bedankt voor je mooi geschreven bericht! De veerkracht van de natuur is onwaarschijnlijk. Je hebt dit zeer duidelijk aangetoond.
Voor 2024 wens ik jullie een gelukkig en gezond levensjaar. Peter je artikels zijn altijd zeer goed geschreven en aangenaam om te lezen. Je hebt een uitstekende pen!
Dank je wel, Arthur, voor je wensen en voor je compliment. We zien nog dagelijks de ongelooflijke veerkracht van de natuur, waar wij mensen veel te vaak denken dat we zelf steeds moeten ingrijpen!
Beste Peter en Noud, dank voor deze fraaie update over de brand. Ook voor jullie de beste wensen! Opdat 2024 gevuld moge zijn met liefde, wijsheid en dapperheid. Hartelijk groet, Ruud en Yvonne (wij bezochten jullie een paar uurtjes half november)
Dank je wel en sorry voor deze wat late reactie. We hebben een druk voorjaar maar de natuur voor onze deur blijft ons verbazen en verrassen!
inderdaad erg mooi om de verschillende foto’s te zien van de verschroeide aarde en dan moeder natuur zeer weer herstelt. Eens met de mening de bovenstaande mening: ” Hopelijk kunnen wij dat als mensen ook” of is dit “wishful thinking ” we kunnen het in ieder geval wel proberen. Geniet lieve heren van het mooie Madeira en jullie mooie huis.
Prachtig natuurlijk wonder en super met die foto’s erbij!
Gelukkig Nieuwjaar
Lieve Peter en Noud, mooi om te zien. Een fijne jaarwisseling en gauw tot ziens, liefs Janny en Harry
Bedankt voor je prachtige verhalen. En wat mooi dat de natuur al weer herstellende is. Vanuit Funchal wensen wij jullie een mooie jaarwisseling. Voor ons de eerste keer nu ook tijdens oud en nieuw hier. Spannend. We gaan vanaf het dak van het Casino hotel het spektakel aanschouwen. Gelukkig 2024 .
Bedankt voor jullie bericht en een mooi en gezond 2024 gewenst en hopelijk weer tot ziens komende zomer-najaar en groet Truus en Jelle ( tijdelijk in Schoorl)
Ook voor jullie een goede oudejaarsavond, geniet van al het mooie vuurwerk dat er ongetwijfeld ook bij jullie zal zijn.
Ja, de natuur zal zich altijd weer herstellen, soms op een andere en nieuwe manier. Hopelijk kunnen wij dat als mensen ook.
Fijn dat jullie huis zo goed behouden is gebleven en alles er weer zoveel beter uit ziet.
Wij wensen jullie heel veel gezondheid en voorspoed voor het nieuwe jaar.