enge beesten op Madeira?

Misschien wel een beetje griezelige kop. Maar wees gerust, je hebt zelden een geruststellender artikel over ongedierte of enge beesten op Madeira gelezen. Ook al is Madeira een subtropisch eiland waar allerlei akelige beestjes goed zouden gedijen vanwege het klimaat, er zijn geen giftige of gevaarlijke dieren op Madeira.

Voor ons, kinderen van het koele noorden, zijn giftige dieren misschien enger dan voor mensen die in een warmer klimaat wonen en eraan gewend zijn. Hoewel ik weet dat er in het droge, bosrijke oosten van Nederland adders voorkomen, heb ik er daar nooit een gezien.

Toen we erover begonnen te denken om in de winter naar een beter klimaat te verhuizen, baarde het idee van schorpioenen of giftige slangen in de tuin ons toch wel wat ons zorgen. Zo erg zelfs, dat zo´n gebied daarom zou kunnen afvallen.

Dus toen de nieuwe locatie van onze keuze Madeira werd, waren we erg blij dat er op het eiland geen schorpioenen voorkomen. Maar laten we eens kijken wat voor beestjes je zoal kunt tegenkomen.

Hagedissen

Ik begin met hagedissen. Niet omdat het echt griezelige beesten zijn – daar is vast niet iedereen het mee eens – maar omdat ze overal op het eiland te zien zijn. Het is een aparte ondersoort, de Teira dugesii, de Madeira-muurhagedis. Zodra de zon tevoorschijn komt zijn daar ook de hagedissen en dat is maar goed ook. Ze eten alle insecten die je in en om het huis kunt vinden. Laat nooit een plastic kom of bak rechtop buiten staan, want de hagedissen gaan erin kijken en zitten dan gevangen, omdat de wanden te glad voor ze zijn om er weer uit te klimmen.

Slangen

Vroeger waren er helemaal geen slangen in de archipel. Maar men zegt dat de Indotyphlops braminus, of Gewone Wormslang, per ongeluk is geïntroduceerd. Dit is een blinde slang die zich voedt met insecteneieren en -larven en het grootste deel van zijn leven ondergronds doorbrengt. Hij is volkomen ongevaarlijk voor mensen en huisdieren, want hij kan niet bijten. Een volwassen bloempot slang is slechts 4,5 tot 6,5 centimeter lang, niets om je zorgen over te maken.

Spinnen

Ja, er zijn spinnen op Madeira en sommige kunnen behoorlijk groot zijn. Eng, misschien, maar ook deze zijn volkomen ongevaarlijk. De bekendste is de Hogna maderiana, de Madeira Wolfspin, soms ook wel de Madeira Tarantula genoemd. Hij is volkomen ongevaarlijk, maar best eng als je bang voor spinnen bent. Je moet hem niet verwarren met de Hogna ingens, de Desertas Wolfspin. Die soort is wel giftig, maar niet dodelijk voor mensen. Maar wees gerust: je zult er nooit een tegenkomen, want het is een bedreigde soort, die alleen leeft in één enkele vallei op Deserta Grande, de vale da Castanheira. Als je ooit naar Deserta Grande gaat, moet je op maximaal 200 meter van de kustlijn blijven onder het toeziend oog van een natuurgids. Op de andere eilanden van de Madeira-archipel, waaronder uiteraard Madeira en Porto Santo, komen geen Desertas Wolfspinnen voor.

Ratten

Zoals overal zijn er ook op Madeira ratten. Maar als je de Madeirensen hoort praten over ‘ratos’, dan hebben ze het niet over ratten, maar over muizen. Misschien hebben ze het zelfs over hun computer, want de computermuis heet ook ‘rato’. Als ze ratten bedoelen, noemen ze ze ratazanas.

Er zijn ratten (en muizen) op Madeira, niet meer of minder dan ergens anders. Er is een overheidsdienst die zorgt dat het geen plaag wordt, de desratação. Je zult ze niet vinden in of bij een schoon huis, want buiten is er genoeg voedsel voor ze te vinden. Ze zijn dol op fruit – dus laat geen afgevallen fruit op de grond liggen – maar aan de andere kant leveren ze voedsel voor roofvogels als de Canarische Torenvalk (Falco tinnunculus canariensis) , de Buizerd (Buteo buteo buteo), de majestueuze Madeira Buizerd, wetenschappelijk bekend als Buteo Buteo Harterti, en natuurlijk voor zwerfkatten die in het milde klimaat van Madeira heel goed kunnen overleven.

Kakkerlakken

Helaas, er zijn kakkerlakken op Madeira, zoals overal. Wij hebben geluk, want op onze hoogte van 550 meter hebben we ze nog nooit gezien. We hebben ze wel gezien in de lager gelegen gebieden van Madeira en in de stad. De beste manier om vrij te blijven van kakkerlakken is gewoon zorgen dat het huis schoon is en er geen afval in de buurt ligt. Etensresten moeten in een luchtdichte bak of – nog beter – in de koelkast of vriezer. Het helpt ook als je de nuttige spinduizendpoot met rust laat, want die eet kakkerlakken.

Muggen

Natuurlijk zijn er muggen op Madeira. Waar zijn ze niet? Maar we hebben alweer geluk, we hebben ze zelden in ons huis. Waarschijnlijk vanwege onze hoogte, en ook omdat er geen stilstaand water in de buurt is. In 2012 en 2013 was er een uitbraak van Dengue of Knokkelkoorts, veroorzaakt door de Aedes aegypti, de tijgermug die hier (net als in Nederland waarschijnlijk met een levering autobanden waarin wat water stond) per ongeluk is geïntroduceerd. Maar gelukkig hadden de autoriteiten al snel ontdekt dat de larven van deze muggen niet kunnen overleven in zout water, dus zijn ze sindsdien begonnen de verdachte gebieden te besproeien met zeewater. Dat heeft de soort flink teruggedrongen, en een paar (relatief) frisse winters heeft afgerekend met het dengue-virus. Sinds die jaren zijn er geen verdere uitbraken van de ziekte geweest.

Wespen

Er zijn wespen op Madeira, maar ik vind ze niet erg agressief, tenzij je erop jaagt. Bijen zijn er in overvloed, de bijenteelt is wijd verspreid. En zo hoort het ook, want we willen af en toe een lekkere poncha, en honing is een belangrijk ingrediënt. De bijen van Madeira schijnen ook niet agressief te zijn, maar misschien denkt de imker daar anders over als hij bezig is hun honing te stelen. In onze tuin zijn er altijd veel hommels, die genieten van de nectar van de overvloedige bloemen, zelfs in de winter.

Teken

Er zijn teken op Madeira, zoals overal. Maar volgens artsen en bevestigd door mijn plaatselijke apotheker, komt de ziekte van Lyme (nog) niet voor op het eiland. Maar als je gevoelig bent voor Lyme-infecties blijft het wel zo slim om jezelf zorgvuldig te controleren op teken na een wandeling in de overweldigende natuur van Madeira.

Portugese miljoenpoot

Een ander ongevaarlijk diertje dat je zeker zult zien op Madeira is de Portugese miljoenpoot, de Ommatoiulus moreleti, die op Madeira meestal Vaca Preta of Vaca Negra wordt genoemd, wat zoveel betekent als zwarte koe. Waarom ze hem zo noemen is mij een raadsel, het vaca-gedeelte bedoel ik. Hij heeft gelukkig niets gemeen met een koe, want hij is hoogstens maar een paar centimeter lang. Ze leven in losse tuingrond en eten rottende plantenresten. Om één of andere onduidelijke reden kruipen ze de huizen in als het regent. Daar is geen voedsel voor ze, ze zijn uit hun habitat, en ze eindigen opgekruld op de muren, dood. Ze zijn volkomen ongevaarlijk, maar wel vervelend als het er veel zijn. We hebben ze in onze tuin wel onder controle.

Spinduizendpoot.

Laten we tot slot eens kijken naar de spinduizendpoot, die je waarschijnlijk ook wel zult zien. Zijn Latijnse naam is Scutigera coleoptrata. Ze zijn ’s nachts actief, dus misschien ziet u er nooit een, maar als u er een ziet, laat hem dan met rust. Het is een uitstekende jager op muggen, bedwantsen, zilvervisjes, spinnen en, niet onbelangrijk, kakkerlakken, kortom al het ongezellige ongedierte die je echt niet in huis wilt. . Voor mensen is hij volkomen ongevaarlijk. Met rust laten dus. Hij kan heel hard rennen dus als je naar hem kijkt is hij meestal al weg.

nog iets over alleregieën

Waar ik schrijf dat de bovenstaande beestjes volkomen ongevaarlijk zijn kun je ze beter toch niet aanraken als je allergisch bent voor insectenbeten. Ik ben absoluut geen expert op dit gebied, maar als je een dergelijke allergie hebt, dan weet je zelf wel wat je moet doen en wat je moet vermijden.

Conclusie

In tegenstelling tot veel andere plaatsen in Zuid-Europa ontbreken op Madeira de gebruikelijke gevaarlijke dieren. Je kunt veilig een rots optillen om te kijken wat eronder zit zonder bang te zijn dat je gebeten wordt door een schorpioen, en je kunt door de bossen wandelen zonder op slangen te hoeven letten. Een volkomen veilige plek.

Het enige echte ongedierte op Madeira zijn de corrupte politici en het handjevol ultra-rijke families van het soort politicus corruptus maderensis die de regerende partij betalen om te doen wat zij willen. Voor dit soort ongedierte ben ik echt allergisch en ik mijd ze wanneer ik maar kan.