Oorlog en vrede, een dag op Madeira in noodtoestand: Halverwege de eerste week

Sommige lezers lezen graag mijn verhalen. En ik schrijf ze graag. Dat komt fijn uit, dus daar gaan we maar weer. Er gebeurt hier geen klap. Daarom zijn het de alledaagse dingen die het dagelijks leven uitmaken. Oorlog en vrede? Vreemd genoeg ligt er een soort sluier van normaliteit over de abnormaliteit van alles wat er aan de hand is. Aangezien we niet echt naar buiten mogen – We zouden het met het rotweer van de laatste dagen ook niet willen – lees ik veel. Het heeft even geduurd voordat ik merkte dat elk boek dat ik lees zich afspeelt in een wereld die ineens niet meer bestaat. Mensen reizen, gaan uit, bezoeken restaurants, ontmoeten vrienden, vinden nieuwe liefdes… Dat hele leven is knarsend stil komen te staan en is de realiteit van vandaag niet meer. Ik kijk naar Midsomer Murders op Fox Crime en ik zie een wereld die niet meer bestaat. Geen dorpsfeesten meer, geen kroegleven, geen vrienden op bezoek, en geen inspecteur Barnaby die mensen thuis ondervraagt en geen onnozele Joyce die naar een seance gaat met een vriendin.  Het is alsof je in een land in oorlog leeft, hoewel er geen schot is afgevuurd en geen bom is gevallen. Tenzij je covid-19 als een bom beschouwt. Een tikkende tijdbom voor sommigen, die zich afvragen wanneer het hen zal raken. Dat doen wij niet. We voelen ons nog steeds relatief veilig, hoewel ik herhaal wat ik al eerder heb gezegd: we zijn niet zo naïef om te geloven dat we volledig veilig zijn voor het virus.

Je voelt het al: dit artikel gaat niet over nieuws. Daar hebben we Tobi’s Madeira Island News al voor. Dit artikel gaat over ‘hoe het voelt’ en hoe mensen met de status quo omgaan.

Oorlogsgedrag?

We waren verbijsterd dat mensen in het Verenigd Koninkrijk en in Nederland  wc-papier hebben gehamsterd. Waarschijnlijk ook in andere landen. Typisch oorlogsgedrag. En erg irrationeel. Kun je wc-papier eten? Nee. Kun je je achterwerk schoonmaken zonder? Ja. In Indonesië staat in elk toilet een fles water. En geen papier. Die fles heet toepasselijk Bottòl. Gebruik je fantasie, en vooral goed je handen wassen als je klaar bent. Met het virus om je heen zou je dat toch al regelmatig moeten doen. Pleepapier hamsteren! Nou Ja! Toen iemand het over wc-papier had tegen onze vriendin Ishbel, explodeerde ze; ‘wc-papier? Het is de corona,  idioot*, geen verrekte dysenterie. Midden in de roos! Tien punten voor Isha!

*Ze zal wel niet echt ‘idioot’ gezegd hebben, maar ik denk dat ze het dacht.

Goed gevuld

Maar even serieus, het werd zorgwekkender dat er essentiële voedingsmiddelen werden gehamsterd, voor de neus van anderen die ze ook nodig hadden. Ik kan jullie niet zeggen hoe bij wij zijn dat zulk idioot en egoistisch gedrag het eiland bespaard is gebleven. Alleen helemaal  in het begin, toen alles nog onzeker en onduidelijk was, waren er een paar lege schappen in sommige supermarkten. Maar alleen omdat het personeel ze niet snel genoeg kon bijvullen. En alleen in het enige stedelijke gebied dat Madeira heeft: Funchal. Hier in ons rustige westen hebben we er niets van gezien. Toen we gistermiddag op een winkelronde gingen, viel ons meteen op dat de winkels gelukkig  goed bevoorraad waren, dat er geen gebrek was aan wc-papier en, nog belangrijker, dat er geen gebrek was aan houdbare etenswaren zoals pasta. Alleen champignons waren niet in voorraad, maar dat gebeurt hier zo vaak, als ‘de champignonsboot weer eens niet is aangekomen’, zoals we dat noemen.

Humor

Toen we bij de Pingo Doce (supermarkt)  aankwamen, werden we opgewacht door een van de medewerkers die een pompfles met ontsmettingsmiddel had. Hij besproeide onze handen en ook, heel attent, de stang van de winkelwagen die ik duwde. Hij lachte en babbelde gezellig door, maar hield wel de nodige afstand. Het laat zien dat het dagelijks leven doorgaat,  zo goed en zo kwaad als het kan, contact tussen de mensen bepaald door een afstand van 2 meter, zoals de noodtoestand voorschrijft, maar de vriendelijkheid van de mensen ligt er als een warme deken overheen.

Dronkaards

De kroegen zijn gesloten. Maar sommige mensen kunnen niet leven zonder hun drank. Geen probleem, je koopt je fles en je drinkt hem buiten de winkel leeg. Een man had die oplossing gevonden en riep allerlei onverstaanbare dingen in het winkelcentrum van de Pingo Doce, toen we bij de kassa stonden om af te rekenen. We hebben er allemaal maar eens hartelijk om gelachen.  Mét de caissière vonden we dat er maar eens wat meer gelachen moest worden. Dat zou ons goed doen. Na de Pingo Doce gingen we terug naar huis, met een stop bij een andere kleine supermarkt. Daar was ook iemand die dacht dat de winkel het wel kon overnemen van de kroeg.  Hij had zijn fles gekocht en gebruikte de vensterbank buiten de winkel als barkruk, vrolijk tetterend en rokend alsof er niets aan de hand was. De komende en gaande klanten lieten hem met rust en het personeel kon hem niet zien vanaf hun werkplek. Toen reed een politieauto langzaam voorbij en de agenten zagen het tafereel. Ik stond naast de auto, want ik ga de winkel niet in als het niet nodig is, om mijn plek aan een ander te laten. De patrouillewagen stopte, een van de agenten benaderde de drinkebroer en zei hem dat hij thuis moet blijven. Hij mag de fles kopen, maar dan weer recht naar huis en daar opdrinken. Misschien niet zo aantrekkelijk als er een ‘moeder de vrouw’ thuis is om hem op zijn huid te zitten. Omdat de fles al open was mocht hij hem nog opdrinken, maar de volgende keer niet meer op straat. Toen ging de politieagent naar binnen om tegen mevrouw de manager, die de kassa bemande, te zeggen dat ze dit soort dingen in de gaten moet houden. Toen de agent uit de winkel kwam en langs me heen liep, groette hij me vriendelijk voordat hij wegreed. De manager en wij hebben er goed om gelachen. Tranen betalen de huur niet, zei ze.  

Jaloezie

Ik had het over de politieagent die me vriendelijk gedag zei. Dat zei ik niet zomaar. Een paar dagen geleden kwam er een berichtje van een heel  bezorgde vriendin, die met haar man een huis heeft in de buurt. Ze vertelde ons dat ze misschien het eiland af moest, omdat ze een buitenlandse was en geen inwoner. Het bleek dat een ‘vriendin’ van haar de oorzaak was. Die ‘vriendin’ was onlangs teruggekeerd naar het Verenigd Koninkrijk en had onze vriendin verteld dat ze het eiland ook af moest omdat ze een buitenlandse is. Tijd om eens wat te checken. De Portugese en de eilandregering hebben er bij de toeristen op aangedrongen om naar huis te gaan. Dat is logisch. Hotels moeten dicht, er zijn niet genoeg klanten om ze open te houden en het personeel moet beschermd worden. Maar wij hebben onze eigen huizen, en zolang we ons aan de nieuwe regels houden, net als iedereen, zijn we voor niemand een bedreiging of een last. Integendeel. De meesten van ons buitenlanders hebben een inkomen dat niet ophoudt vanwege het virus, we kunnen wat geld blijven uitgeven in de lokale winkels om ze te helpen overleven. Noud deed de echte research: als je een verblijfsvergunning hebt die afloopt, is dat op dit moment een non-issue. En dat geldt ook voor paspoorten, rijbewijzen en wat dies meer zij. Je kunt niet naar het service-loket voor burgerzaken om iets te verlengen en als je geen verblijfsvergunning nodig hebt omdat je als EU-burger maar tot 6 maanden blijft, kun je op dit moment ook geen verlenging of een verblijfsvergunning aanvragen. De politieman die mij groet – en ik zweer je dat ik er in de verste verte niet Portugees uitzie – is een goede indicator. Hij heeft me niet aangesproken op mijn aanwezigheid als overduidelijke buitenlander. Het kan natuurlijk zijn dat hij me herkende van een eerder avontuur, maar dat denk ik niet. Bovendien hebben ze wel wat anders aan hun hoofd.

Dus waarom blijven mensen dit soort onzingeruchten verspreiden? Waarschijnlijk uit jaloezie of domheid. Ik denk dat ik het snap: ik zou op dit moment écht niet in het Verenigd Koninkrijk willen zijn, waar mensen blijven hamsteren en zich egoïstisch blijven gedragen. En ook niet in Nederland, waar de stranden en de Nationale Parken afgeladen waren omdat de mensen frisse lucht wilden en de veiligheidsafstand van 1,5 meter aan hun laars lapten. Op het gevaar af het in te wrijven, ik wil op dit moment nergens anders zijn dan waar we nu zijn. Thuis op Madeira.

Checken en dubbelchecken

Ik kan het niet vaak genoeg zeggen: check en dubbel-check alle nieuws voordat je het verspreidt. Het is al erg genoeg dat mensen bang zijn door dit verdomde virus. Maar het is niet nodig om het nog erger te maken door hun ongerustheid aan te wakkeren met nepnieuws en ongecontroleerde nonfo. Gisteren werd er een bericht verspreid door een van de kranten op Madeira, waarin stond dat er een man die in quarantaine moest toch was uitgegaan. Veel woedende reacties, totdat de persoon in kwestie dreigde de krant aan te klagen toen hij gewoon thuis bleek te zijn. Dat soort gedrag is dus wel echt oorlogsgedrag. Je buren verklikken en verdacht maken voordat je de feiten hebt gecontroleerd. Vreselijk.

Oost west? Jazeker. Thuis is écht best.

Na onze bewogen boodschappenronde gingen we weer braaf naar huis, zoals de borden boven de weg ons vriendelijk vragen. Bewogen, ja, als je bedenkt dat er niks anders gebeurt. Terug naar de rust van onze steeg. Terug naar ons prachtige uitzicht op de oceaan dat niet door een virus wordt verziekt. Naar de houtkachel die ’s avonds wordt aangestoken omdat het winter is, zelfs hier. Terug naar een glas wijn en lekker eten, waarvan we meer dan genoeg in huis hebben. Terug naar Midsomer Murders want het sombere nieuws slaan we maar even over. Terug naar een glimp van hoe de wereld was.  Terug naar een glimp van hoe de wereld er ooit weer uit zal zien, hopelijk over niet al te lange tijd. Naar het koesteren  van onze dromen. Zoals we allemaal moeten doen. Proost. Chim-chim. En een virtuele knuffel voor jullie allemaal kan geen kwaad.